bevolkingsdynamiek

Bevolkingsdynamiek is het vakgebied dat de veranderingen in de omvang, samenstelling en ruimtelijke verdeling van de bevolking bestudeert over tijd. Deze veranderingen worden voor een belangrijk deel bepaald door geboortes, sterfte en migratie.

Natuurlijke groei ontstaat uit geboorten minus sterfgevallen. Migratie omvat immigratie en emigratie en levert een aanvullende verandering in bevolkingsomvang. Samen vormen deze factoren de totale demografische mutatie.

Belangrijke invloeden zijn onder meer levensverwachting, geboorte- en sterftecijfers, leeftijdsstructuur en sociaaleconomische omstandigheden zoals onderwijs, gezondheidszorg en vrouwenrechten.

Een overkoepelend kader is het Demografisch Transitiemodel, dat doorgaans vier fasen onderscheidt: een periode met hoog geboortecijfer en sterfte, gevolgd door dalende sterfte, daarna dalende geboortecijfer, en uiteindelijk een situatie met laag geboortecijfer en lage sterfte. Vergrijzing en het zogenoemde demografische dividend zijn kenmerkende verschijnselen.

Voor bevolkingsprognoses worden methoden zoals het cohort-component model toegepast, waarbij de toekomstige bevolking wordt berekend uit de huidige omvang, geboortecijfers, levensverwachting en netto migratie. Data komen uit volkstellingen, registratie van geboorten en overlijdens en migratiestatistieken.

Bevolkingsdynamiek levert inzichten voor beleid op het gebied van arbeid, pensioenen, zorg, huisvesting en onderwijs, en helpt bij het plannen van voorzieningen en infrastructuur rekening houdend met leeftijdsstructuur, urbanisatie en geografische spreiding.