Poliovirussen

Poliovirussen zijn drie serotypen van enterovirussen (PV1, PV2 en PV3) die behoren tot de familie Picornaviridae. Ze zijn niet-omhuld en hebben een enkelstrengs, positief georiënteerd RNA-genoom van ongeveer 7,5 kilobasen. Het virus gebruikt de CD155-receptor (PVR) op menselijke cellen, met name in motorneuronen, om binnen te dringen.

Overdracht vindt vrijwel uitsluitend via de fecaal-oraal route. Na inname vermenigvuldigt het virus zich in de keel en darmen; bij een klein deel van de geïnfecteerden kan het via de bloedbaan het zenuwstelsel bereiken, wat poliomyelitis kan veroorzaken. De meeste infecties zijn asymptomatisch of mild, maar een kleine minderheid kan ernstige neurologische complicaties veroorzaken.

De klinische presentatie varieert sterk. Ongeveer 90-95 procent van de infecties is afwezig of mild. In minder dan 1 procent ontstaat paralytische poliomyelitis, gekenmerkt door plotselinge spierzwakte en verlamming, meestal symmetric of asymmetrisch, vaak in de benen. Ademhalingsspieren kunnen betrokken raken, wat levensbedreigend kan zijn. De meeste patiënten herstellen niet volledig en blijven soms met gewichts- of motorische beperkingen achter; jaren later kan het postpolio-syndroom optreden.

Preventie gebeurt primair via vaccinatie. Er bestaan twee hoofdtypen vaccins: IPV, een geïnactiveerd vaccin via injectie; en OPV, een levend verzwakt oraal vaccin. OPV kan in zeldzame gevallen terugkaatsen naar een neurovirulent virus (VDPV) en polio veroorzaken in ondergedekte populaties. Sinds 1988 werkt het Global Polio Eradication Initiative van de WHO aan wereldwijde uitbanning; wild poliovirus blijft endemisch in Afghanistan en Pakistan, terwijl veel regio’s te maken hebben met vaccine-derived poliovirusuitbraken. Surveillance, vaccinatie en immunisatiegeschiedenissen blijven essentieel voor controle en uiteindelijke eradicatie.