eradicatie

Eradicatie is het proces waarbij een ziekte, plaag of schadelijke entiteit wereldwijd permanent verdwijnt, zodat er nooit meer gevallen voorkomen en er geen verdere bestrijding nodig is. In de volksgezondheid betekent dit dat de ziekte wereldwijd is uitgeroeid en monitoringssystemen blijven bestaan om herinvoering te voorkomen. De term komt van het Latijnse eradicare, “uitroeien” of “wegrotten”.

Een belangrijk onderscheid is dat eliminatie verwijst naar nul gevallen in een gedefinieerd gebied, terwijl er blijvend toezicht en preventie gelden om herinvoering te vermijden. Er geldt dan wel nog surveillance en soms vaccinatie of bestrijdingsmaatregelen om terugval te voorkomen. Uitroeiing wordt in het dagelijks taalgebruik soms als synoniem gezien, maar kan ook breder gebruikt worden voor het verdwijnen van een soort of plaag, zonder mondiale garantie.

Voorbeelden en status. Smallpox is wereldwijd uitgeroeid sinds 1980. Polio is nog niet volledig uitgeroeid; er blijft wereldwijd werk nodig om alle resterende typen te bestrijden. Guinea worm disease is bijna uitgeroeid dankzij uitgebreide programma’s. Deze voorbeelden illustreren de lange termijn en multinationale samenwerking die nodig zijn voor eradicatie.

Strategieën en uitdagingen. Eradicatie vereist langdurige politieke wil, financien en infrastructuur; continue surveillance, hoogwaardig data-instrumentarium, vacunatiecampagnes, sanitaire verbeteringen en vector- of reservoirbeheersing. Uitdagingen zijn kosten, logistiek, populatiemobiliteit en het risico van herintroductie. Ethiek en gelijkheid spelen eveneens een rol bij de verdeling van middelen en prioriteiten.