Patellofemoraal

Patellofemoraal is een term die betrekking heeft op de relatie tussen de patella (knieschijf) en het femur (dijbeen) en op aandoeningen die deze knie-regio betreffen. Het patellofemoraal gewricht ontstaat waar de patella over de trochlea van het femur glijdt tijdens kniebewegingen. De biomechanica wordt gestuurd door de spanningen in de quadricepsspier, met name de vastus medialis obliquus, en door de stand van de heup- en bilspieren en de enkel.

Veelvoorkomende aandoeningen zijn patellofemoraal pijnsyndroom (PFPS) en chondromalacie patellae, waarbij pijn aan de voorzijde van de knie optreedt door overbelasting of onjuiste patellair tracking. Patellair instabiliteit of dislocatie kan ontstaan bij plotselinge bewegingen of bij zwakte van omliggende spieren. Langdurige belasting kan leiden tot patellofemorale arthrose, een vorm van artrose in deze gewrichtsruimte. Symptomen zijn meestal pijn aan de voorzijde van de knie, vooral bij traplopen, hurken, knielen of na zittende periodes; soms zwelling en een gevoel van instabiliteit of crepitatie.

Diagnose is meestal gebaseerd op klinisch onderzoek en anamnese, met aanvullende beeldvorming zoals röntgenopnames (bij voorkeur skyline/merchant views) en in sommige gevallen MRI voor beoordeling van kraakbeen en pezen.

Behandeling is meestal conservatief: rust en activiteit modificatie, fysiotherapie gericht op krachttraining van de quadriceps en heuprotatoren, coördinatie en flexibiliteit; knieorthese of tape kan helpen bij patellair tracking. NSAID’s kunnen pijn verlichten. Bij hardnekkige klachten kan surgery overwogen worden, zoals procedures die de patellofemorale tracking verbeteren (bijv. realignment of ligamentreconstructie bij instabiliteit) of, in gevorderde artritis, knieprothese. Revalidatie en tijdige terugkeer naar activiteit spelen een sleutelrol.