Overstromingsgebied

Overstromingsgebied is een term uit de waterhuishouding die verwijst naar land dat bij hoog water onderloopt. Het omvat doorgaans rivierbekkens, uiterwaarden, kustvlakten en laaggelegen stedelijke gebieden die bij een dijkdoorbraak of extreem neerslag kunnen inunderen. De omvang van een overstromingsgebied is niet vast; die hangt af van waterstanden, beschermingsmaatregelen en het gevoerde flood risk management. Deze gebieden kenmerken zich door bodems die nat blijven, seizoensmatige wateroverlast en variërende grondwaterstanden, en fungeren vaak als buffer die overstromingen vertraagt en overtollig water opvangt.

In planning en risicomanagement worden overstromingsgebieden gebruikt om veiligheid te beoordelen, ruimtelijke ordening te sturen en interventies te ontwerpen. Overheden brengen overstromingsrisicotabellen uit en gebruiken die informatie om vast te stellen waar bouwen beperkt is, waar dijken en pompstations en gemalen onderhouden moeten worden, en waar land kan worden ingezet voor natuur, landbouw of recreatie. Maatregelen omvatten hogere dijken, retentiegebieden en natuur-gebonden oplossingen die water opnemen en de biodiversiteit kunnen bevorderen.

Vanwege klimaatverandering nemen de kans op en de impact van overstromingen toe, waardoor overstromingsgebieden een centrale rol spelen in adaptieve planning. Strategieën richten zich op veerkracht, flexibele ruimtelijke ordening en vroegtijdige waarschuwingssystemen. In Nederland en andere deltalanden is de aanpak verankerd in Europese en nationale richtlijnen voor hoogwaterbeheer, met aandacht voor risicoreductie naast behoud van ecologische waarden.