Ontwerpfactoren

Ontwerpfactoren zijn de elementen die invloed hebben op het ontwerp van een product, systeem of proces. Ze bepalen wat haalbaar, acceptabel en wenselijk is en kunnen worden onderverdeeld in verschillende domeinen zoals functionele en prestatie-eisen, randvoorwaarden, kosten en economische aspecten, gebruikersbehoeften, veiligheid en betrouwbaarheid, milieu en duurzaamheid, en productietechnologieën.

Functionele eisen beschrijven welke taken het ontwerp moet kunnen uitvoeren en welke prestaties worden verwacht. Randvoorwaarden omvatten tijd, budget, wettelijke normen, standaarden en interoperabiliteit met bestaande systemen. Kosten en economische factoren betreffen aanschaf, exploitatie, onderhoud en totale eigendomskosten, evenals afwegingen tussen korte termijninvesteringen en lange termijn baten. Gebruik, bruikbaarheid en toegankelijkheid richten zich op de ervaring van de gebruiker, met aandacht voor ergonomie en inclusiviteit. Veiligheid en betrouwbaarheid verankeren risicobeperking, fail-safety, redundantie en onderhoudbaarheid. Milieu, duurzaamheid en circulariteit betreffen milieu-impact, recycleerbaarheid en levensduur. Ten slotte spelen productietechnologieën en operationele haalbaarheid een rol, zoals materiaalkeuze, fabricageprocessen, schaalband en compatibiliteit met productie-omstandigheden.

Ontwerpfactoren worden vastgesteld in een vroeg stadium via requirements engineering, stakeholdersanalyse en risico- en kosten-batenanalyses. Het doel is om trade-offs te beheren en tot een uitgebalanceerd ontwerp te komen. Methoden zoals ontwerpcriteria, kwaliteitsfunctieafstemming (QFD) en prototyping ondersteunen deze evaluatie. Het begrip ontwerpfactoren helpt ontwerpers en besluitvormers om effectieve, veilige en duurzame oplossingen te realiseren.