Onderhandelingslast

Onderhandelingslast is een juridisch begrip dat verwijst naar de plicht of last om onderhandelingen te voeren, doorgaans voorafgaand aan een verdere juridische stap of het sluiten van een overeenkomst. Het gaat om wie in een concrete situatie verantwoordelijk is om in redelijkheid en goede trouw tot minnelijke afspraken te komen, en onder welke voorwaarden dit moet gebeuren.

Toepassingsgebieden zijn onder meer arbeidsrecht en contractrecht. In arbeidsrelaties speelt de onderhandelingslast vaak een rol bij het tot stand brengen van een collectieve arbeidsovereenkomst of bij het oplossen van geschillen tussen werkgever en werknemers of vakbonden. In civielrechtelijkeProcedures kan de rechter partijen aanzetten tot onderhandelingen om tot een minnelijke oplossing te komen voordat een kwestie naar de rechter wordt gebracht. In beide domeinen gaat het om een inspanningsverplichting om escalatie te voorkomen en tijdig tot een oplossing te komen.

De invulling van de onderhandelingslast is niet uniforme en afhankelijk van de concrete rechtspraktijk en omstandigheden van het dossier. Kenmerkend is dat de last meestal ligt op een partij die een regeling zoekt en dat onderhandelingen in redelijkheid en zonder onnodige vertraging moeten plaatsvinden. Het niet nakomen van deze last kan, afhankelijk van de context, invloed hebben op de procespositie, kostenverdeling of eventuele sancties; de precieze gevolgen zijn per geval verschillend.

Zie ook: minnelijke schikking, mediation, mediationplicht, sociale rechtspositie. Een goed begrip van de onderhandelingslast vereist altijd aandacht voor de specifieke wet- en regelgeving die op de zaak van toepassing is en voor relevante jurisprudentie.