Oestrogeenproductie

Oestrogeenproductie verwijst naar de productie en regulatie van oestrogeen hormonen in het lichaam. De belangrijkste vormen bij mensen zijn estradiol (E2), estrone (E1) en estriol (E3). De voornaamste bron is de ovaria bij premenopauze; tijdens zwangerschap levert de placenta een aanzienlijke bijdrage en adrenale cortexen leveren ook kleinere hoeveelheden. Daarnaast vindt aromatisering van androgene voorloperstoffen plaats in perifere weefsels zoals vetweefsel en lever, via het enzym aromatase (CYP19A1). Bij postmenopauze speelt perifere aromatisering de belangrijkste rol in de resterende oestrogeenproductie.

Regulatie gebeurt via de hypothalamus-hypofyse-gonadale as. Gonadotropin releasing hormone (GnRH) uit de hypothalamus stimuleert de afgifte van luteïniserend hormoon (LH) en follikelstimulerend hormoon (FSH) uit de adenohypofyse. LH en FSH stimuleren de ovariale folliculaire cellen en het corpus luteum tot productie van oestrogeen. Estrogenen oefenen zowel negatieve als positieve feedback uit: lage tot matige oestrogeen niveaus remmen FSH, terwijl een scherpe stijging rond de ovulatie kan leiden tot een LH-piek.

Tijdens de menstruatiecyclus leidt oestrogeen tot proliferatie van het endometrium in de folliculaire fase; rond midcyclus bereikt E2 een piek, wat ovulatie induceert. Na de ovulatie blijft een combinatie van E2 en progesteron door het corpus luteum actief, waarna bij afwezigheid van conceptie de cyclus eindigt en de oestrogeen daalt. In de postmenopauze nemen ovariale productie en progesteron sterk af; oestrogeen komt vooral uit aromatisering in vetweefsel.

Functies van oestrogeen omvatten ontwikkeling en onderhoud van de vrouwelijke reproductieve organen en secundaire geslachtskenmerken, botgezondheid, stofwisseling en cardiovasculaire functies. Klinisch relevante onderwerpen zijn hormoonsuppletie bij de menopauze, en aandoeningen zoals PCOS of zeldzame oestrogeenproducerende tumoren.