Nierfunctiedaling

Nierfunctiedaling is een term die wordt gebruikt voor een daling van de nierfunctie, meestal gemeten aan de hand van de glomerulaire filtratiesnelheid (GFR) en het ophopen van afvalstoffen in het bloed. De achteruitgang kan acuut verlopen (acute nierinsufficiëntie, AKI) of chronisch zijn (chronische nierziekte, CKD). In de vroege stadia heeft nierfunctiedaling vaak geen symptomen; naarmate de functie verder afneemt kunnen vermoeidheid, oedeem, kortademigheid en misselijkheid optreden.

Oorzaken en risicofactoren zijn onder meer diabetes mellitus en hypertensie, die samen vaak CKD veroorzaken. Andere oorzaken zijn auto-immuun aandoeningen, glomerulaire ziekten, polycysteuze nierziekte, obstructie van de urinewegen, veroudering en het gebruik van nefrotoxische medicijnen zoals bepaalde pijnstillers en contrastmiddelen. Levensstijlfactoren zoals matige tot zware vochtinname en dehydratie kunnen de nierfunctie tijdelijk beïnvloeden.

Beoordeling en diagnostiek omvatten doorgaans meting van de eGFR, evaluatie van albuminurie met de urine-albumine-creatinine ratio (ACR), bloedtests voor elektrolyten en stikstofhoudende afvalstoffen, en beeldvorming indien nodig. CKD wordt vaak ingedeeld in stadia op basis van GFR-waarden en de mate van albuminurie.

Behandeling richt zich op het stoppen of vertragen van de progressie en het voorkomen van complicaties. Belangrijke onderdelen zijn bloeddrukcontrole, meestal met ACE-remmers of ARB’s, glykemische controle bij diabetes, beperken van nefrotoxische middelen, en dieetmaatregelen zoals matige eiwit- en natriuminname. In gevorderde stadia kunnen dialyse of niertransplantatie nodig zijn. Preventie omvat regelmatige screening bij risicogroepen, tijdig beheer van factoren zoals diabetes en hypertensie, en vaccinaties.

Prognose varieert per oorzaak en stadium; CKD verhoogt het risico op cardiovasculaire ziekte en kan leiden tot eindstadiumnierfalen, maar progressie kan met juiste behandeling worden vertraagd.