Home

nefrotoxische

Nefrotoxische is een term die verwijst naar stoffen of middelen die schade kunnen veroorzaken aan de nieren. Nefrotoxische schade kan variëren van mild tot ernstig en kan leiden tot acute nierinsufficiëntie (AKI) of, bij herhaalde blootstelling, tot chronische nierschade. Het risico hangt af van dosis, duur van blootstelling en de aanwezige nierfunctie vooraf.

De onderliggende mechanismen variëren per stof maar omvatten vaak directe schadelijke effecten op niercellen, vooral in

Veelvoorkomende oorzaken en voorbeelden zijn onder meer bepaalde medicijnen zoals aminoglycoside-antibiotica (bijv. gentamicine), amfotericine B, cisplatin,

Diagnose berust op klinisch vermoeden bij een plotselinge stijging van creatinine en daling van de urineproductie,

Behandeling draait om stoppen van de nefrotoxische stof, vochtbalans en hemodynamische stabilisatie, dosisaanpassingen, en behandeling van

de
tubuli,
ontstekingsreacties,
oxidatieve
stress,
vasoconstrictie
en
soms
kristallvorming
die
de
afvoer
kan
blokkeren.
Doordat
de
nieren
een
centrale
rol
hebben
bij
uitscheiding
en
filtratie,
kunnen
veel
nefrotoxische
stoffen
ook
systemische
effecten
versterken
wanneer
de
nierfunctie
is
aangetast.
en
sommige
cyclosporine-
en
tacrolimus-behandelingen;
niet-steroïde
anti-inflammatoire
middelen
(NSAIDs);
radiocontrastmiddelen
en
andere
toxische
metalen
zoals
lood
of
cadmium.
Daarnaast
kunnen
kruiden
of
supplementen
met
aristolochzuur
nierbeschadiging
veroorzaken.
Risicogroepen
zijn
onder
meer
ouderen,
mensen
met
bestaande
CKD,
dehydratie,
hypotensie
en
gelijktijdige
inname
van
meerdere
nefrotoxische
stoffen.
ondersteund
door
laboratoriumonderzoek
(serumcreatinine,
eGFR,
urineanalyse)
en
soms
beeldvorming
of
een
nierbiopt
om
de
aard
en
reversibiliteit
vast
te
stellen.
complicaties;
dialyse
kan
nodig
zijn
bij
ernstige
gevallen.
Preventie
richt
zich
op
risicobeoordeling,
hydratatie
bij
contrastmedia
en
het
vermijden
van
onnodige
blootstelling.