Nabijheid

Nabijheid is een begrip uit het Nederlands dat de toestand of kwaliteit van nabij zijn aanduidt. Het kan verwijzen naar ruimtelijke nabijheid (hoe dicht iets bij iets anders ligt), maar ook naar nabijheid in tijd (een korte tijdsduur), sociale relaties (de mate waarin mensen elkaar nabij staan) en abstracter naar de nabijheid van kenmerken, ideeën of situaties. In het dagelijks taalgebruik is nabijheid een brede term die afhankelijk van de context meerdere vormen van "dichtbij zijn" beschrijft.

Etymologie en formatie: nabijheid is afgeleid van het bijvoeglijke woord nabij met het achtervoegsel -heid, waarmee het een abstracte eigenschap of staat aanduidt. Het verwante woord proximiteit wordt in het Nederlands vaak als synoniem gebruikt, vooral in vaktaal zoals in geografie, stedenbouw en bedrijfskunde.

Toepassingsdomeinen: in de geografie en stedenbouw beschrijft nabijheid de toegankelijkheid van diensten en voorzieningen. Een buurt met hoge nabijheid tot scholen, winkels en openbaar vervoer wordt doorgaans als gunstiger beschouwd voor bewoners en vastgoedwaarde. In de psychologie en sociologie kan nabijheid slaan op sociale afstand en interactie; dichterbij zijn in netwerken kan de communicatie en samenwerking beïnvloeden. In de linguïstiek en pragmatiek kan nabijheid betrekking hebben op de psychologische of discursieve nabijheid tussen sprekers en onderwerpen.

Meetbaarheid en interpretatie: nabijheid is sterk contextafhankelijk en kan kwalitatief of kwantitatief worden uitgedrukt, afhankelijk van de criteria die men hanteert (afstand in kilometers, tijdsduur, sociale of conceptuele afstand). Het begrip biedt een compacte manier om relaties en toegankelijkheid te beschrijven.

Zie ook: proximiteit, dichtstbijzijnde, bereikbaarheid.