Een van de meest basale modelleringsmethoden is de conceptuele modellering, waarbij een systeem wordt beschreven in termen van concepten en hun relaties. Dit kan worden gedaan met behulp van diagrammen zoals de Unified Modeling Language (UML) voor objectgeoriënteerde systemen of ontwerpdiagrammen zoals de Data Flow Diagram (DFD). Conceptuele modellering helpt bij het begrijpen van de structuur en dynamiek van een systeem.
Functioneel modelleren richt zich op het beschrijven van de functies en processen binnen een systeem. Hierbij worden vaak processdiagrammen gebruikt, zoals de Business Process Model and Notation (BPMN), om workflows en de interacties tussen verschillende componenten te visualiseren. Dit type modellering is vooral nuttig in organisaties om processen te optimaliseren en efficiënter te maken.
Statistische modelleringsmethoden, zoals regressieanalyse en clusteranalyse, worden gebruikt om data te analyseren en verbanden tussen variabelen te onderzoeken. Deze methoden zijn cruciaal voor het trekken van conclusies uit gegevens en het ontwikkelen van voorspellingsmodellen. In de moderne datawetenschap en machine learning worden deze technieken steeds vaker geïntegreerd in modelleringsprocessen.
Modelleringsmethoden kunnen ook worden toegepast op fysieke systemen, zoals in de mechanische en elektrotechnische ingenieurswetenschappen. Hier worden vaak wetenschappelijke modellen gebruikt, zoals differentiaalvergelijkingen, om het gedrag van systemen te voorspellen. Finite element analysis (FEA) is een voorbeeld van een numerieke methode die wordt gebruikt om complexe fysieke systemen te analyseren.