Lesonderdelen

Lesonderdelen zijn de afzonderlijke elementen waaruit een les is opgebouwd. In het onderwijs verwijst de term naar de verschillende fasen en activiteiten die samen een leerervaring organiseren en afstemmen op de beoogde leerdoelen. Een les kan bestaan uit meerdere onderdelen die op elkaar aansluiten, zodat leerlingen stap voor stap nieuwe kennis en vaardigheden verwerven en kunnen toepassen.

Een typisch lesplan bevat onder meer duidelijke leerdoelen, een korte activerende startactiviteit om belangstelling te wekken, expliciete instructie of demonstratie, begeleide verwerking of oefening, en afsluitende consolidatie. Daarnaast komen vaak evaluatie en feedback aan bod, evenals een samenvatting voor de leerlingen. Differentiatie en passende ondersteuning kunnen in elke fase voorkomen, evenals de inzet van materialen en digitale middelen.

Ontwerp en uitvoering: bij het ontwerpen van lesonderdelen stemt de docent de volgorde en de werkvormen af op de leerdoelen en de leerlingenpopulatie. Een didactische analyse omvat de context, voorkennis en mogelijke obstakels. De keuze voor instructie, samenwerkend leren, zelfstandig oefenen of feedbackmomenten bepaalt hoe de onderdelen op elkaar aansluiten. Tijdsindeling en evaluatie-instrumenten moeten aansluiten op wat leerlingen aan het eind van de les kennen of kunnen.

Context en variatie: lesonderdelen variëren naar vak, niveau en didactische aanpak. Bij digitale of hybride lessen worden onderdelen ondersteund door digitale middelen en korte evaluatiemomenten, terwijl traditionele lessen vaker klassikale uitleg en praktijkgericht oefenen bevatten. Een goed gevormd lesonderdeel is herbruikbaar en aanpasbaar aan verschillende leerbehoeften.