Leesmoeilijkheden

Leesmoeilijkheden, oftewel moeilijkheden bij het lezen, verwijzen naar aanhoudende problemen bij het leren lezen en begrijpen van geschreven taal. Ze kunnen variëren van moeilijkheden met fonemisch bewustzijn en decoderen tot traag lezen en beperkt leesbegrip, ondanks een normale intelligentie en voldoende onderwijs.

Oorzaken zijn multifactorieel: genetische aanleg, neurobiologische factoren en omgevingsinvloeden zoals vroegtaalontwikkeling en de kwaliteit van instructie. Leesmoeilijkheden komen vaak voor als onderdeel van dyslexie, maar kunnen ook voorkomen bij andere leerstoornissen of taalstoornissen. Het onderscheid tussen leesproblemen door onvoldoende instructie en intrinsieke leesstoornissen is van belang voor gerichte begeleiding.

Signalen en diagnostiek: bij kinderen kunnen signalen bestaan uit trage woordherkenning, moeite met klank-tekenkoppeling, beperkte woordenschat en moeite met begrijpend lezen. Volwassenen kunnen nog steeds worstelen met complexe teksten. Diagnostiek gebeurt meestal via screening op school gevolgd door een uitgebreide beoordeling door professionals zoals een orthopedagoog of logopedist, met tests voor leesniveau, fonologische vaardigheden en begrip; vaak worden visuele of gehoorproblemen uitgesloten en wordt naar de instructiegeschiedenis gekeken.

Behandeling en ondersteuning: effectieve interventies zijn expliciete, gestructureerde leesinstructie met aandacht voor fonemisch bewustzijn, gerichte fonics, leesvloei en leesbegrip. Aanpassingen zoals extra tijd, audioboeken of tekst-naar-spraaksoftware en ondersteunende technologie kunnen leren mogelijk maken. Scholen kunnen individuele onderwijsplannen gebruiken om doelen op maat te stellen. Prognose: met vroege herkenning en intensieve, evidence-based interventie verbeteren leesvaardigheden vaak aanzienlijk; sommige personen hebben langdurige ondersteuning nodig. Preventie: kwalitatief hoogwaardig beginnende leesinstructie en voortdurende ondersteuning gedurende de schoolloopbaan.