Kiemvermogen

Kiemvermogen is de capaciteit van zaden om te ontkiemen onder standaardomstandigheden. Het wordt gewoonlijk uitgedrukt als het percentage zaden in een partij dat daadwerkelijk ontkiemt tijdens een gestandaardiseerde kiemtest. Daarmee geeft kiemvermogen een indicatie van de potentie van de zaden om onder geschikte omstandigheden op te komen.

Een kiemtest wordt uitgevoerd volgens erkende normen (bijv. ISTA of nationale richtlijnen). Zaden worden geplaatst op een vochtige ondergrond, bij een bepaalde temperatuur en onder voor de soort gebruikelijke lichtcondities. Na een vastgesteld aantal dagen worden de zaden met kiemende wortels of scheuten geteld. Het kiemvermogen geeft een verwachting voor veldopkomst onder optimale omstandigheden, maar werkelijke opkomst kan lager uitvallen door vocht, temperatuurfluctuaties, bodemcondities en zaadveroudering.

Factoren die kiemvermogen beïnvloeden omvatten onder meer de soort en genetische achtergrond, de leeftijd van de zaden, opslagcondities (temperatuur, vocht en zuurstof), het vochtgehalte van het zaad, schade aan de zaadhuid en (indien van toepassing) voorbereidingsbehandelingen zoals scarificatie of stratificatie. Dormantie kan de testresultaten eveneens beïnvloeden.

Belang en toepassing: kiemvermogen is een belangrijk kwaliteitskenmerk in de zaadindustrie en landbouw. Het bepaalt mede de etiketbepaling, de verwachte opkomst en de benodigde zaadhoeveelheid bij zaaien. In veel landen zijn minimum kiempercentages vastgelegd als onderdeel van zaadkwaliteitsnormen.

Relatie met kiemkracht: kiemvermogen beschrijft het aandeel zaden dat onder testcondities ontkiemt, terwijl kiemkracht doorgaans ook de snelheid en uniformiteit van ontkieming onder veldomstandigheden omvat. De termen worden soms door elkaar gebruikt, maar verwijzen naar verschillende aspecten van zaadkwaliteit.