Kernvragen

Kernvragen is een term, veel gebruikt in onderwijs en onderzoekscontext, die verwijst naar de centrale, overkoepelende vragen die de focus van een studie of opdracht bepalen. Deze hoofd- of kernvraag stuurt het hele onderzoeksproces, van planning en dataverzameling tot analyse en conclusie, en wordt vaak ondersteund door subvragen die verschillende aspecten van het onderwerp onderzoeken.

Kernvragen dienen als leidraad voor de reikwijdte en haalbaarheid van een project. Ze helpen bij het expliceren van wat precies onderzocht wordt, voorkomen dat het onderwerp te breed of te vaag wordt, en vormen een toetssteen voor de gekozen methode en evaluatiecriteria. In educatieve omgevingen worden kernvragen vaak gecombineerd met subvragen die concrete onderdelen of fasen van het onderzoek afdekken. Een goede kernvraag is helder geformuleerd, open van aard, onderzoekbaar binnen de gestelde tijd en met beschikbare middelen.

Bij de formulering komt doorgaans een proces van afbakenen en aanscherpen. Men begint met een bredere onderwerpstelling of probleem, maakt deze scherp tot een centrale vraag, en vertaalt die in één hoofdvraag plus meerdere subvragen die samen de verschillende dimensies van het vraagstuk bestrijken. In praktische toepassingen kan de kernvraag universiteits- of opleidingsbreed zijn, maar moet altijd voldoende concreet zijn om tot toetsbare antwoorden te komen.

Voorbeeld: onderwerp duurzaam vervoer in een stad. Kernvraag: welke combinatie van infrastructuur, beleid en gedragsveranderingen kan het gebruik van duurzaam vervoer onder inwoners binnen vijf jaar significant verhogen, en wat zijn de kosten en sociale effecten? Subvragen kunnen technologische, financiële, beleidsmatige en maatschappelijke aspecten verkennen.

Zie ook: onderzoeks- en hoofdvragen, onderzoeksplan, doelstelling.