Intrinsiek

Intrinsiek is een Nederlandse term die aangeeft dat iets inherent is aan de eigen aard of kern van een ding. Het beschrijft eigenschappen, factoren of waarden die bestaan onafhankelijk van externe omstandigheden. Het tegenovergestelde is extrinsiek. In het Engels vertaalt men intrinsiek met intrinsic.

Etymologie: Intrinsiek komt via het Franse intrinsèque uit het Latijn intrinsecus. De wortel verwijst naar het inwendige of binnenste van een zaak.

In de filosofie en wetenschappen wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen intrinsieke en extrinsieke eigenschappen. Intrinsieke eigenschappen hangen af van het object zelf en bestaan los van context of relaties; extrinsieke eigenschappen hangen af van de relatie tot anderen of de omgeving. Voorbeelden: massa en chemische samenstelling worden vaak als intrinsiek beschouwd; positie ten opzichte van de aarde of nabijheid tot een andere entiteit is extrinsiek.

Intrinsieke motivatie verwijst naar drijfveren die voortkomen uit innerlijke bevrediging en plezier in de activiteit zelf, in tegenstelling tot extrinsieke motivatie zoals beloningen of druk van buitenaf.

In ethiek en esthetiek kan men spreken van intrinsieke waarde: waarde die een object of entiteit op zichzelf heeft, los van nut of externe gevolgen.

Zie ook: extrinsiek, intrinsieke eigenschappen, intrinsieke motivatie, intrinsieke waarde.