Grondvormen

Grondvormen is een term uit de taalkunde die verwijst naar de kanonieke of basisvorm van een woord. De grondvorm fungeert als referentiepunt waaruit alle andere vormen kunnen worden afgeleid, zoals vervoegingen bij werkwoorden of verbuigingen bij andere woordklassen. Het begrip wordt veel gebruikt in lexicografie, grammatica en natuurlijke taalverwerking.

Bij werkwoorden in het Nederlands is de grondvorm meestal de infinitief, bijvoorbeeld lopen, zingen, werken. Die vorm wordt gebruikt in woordenboeken en als uitgangspunt bij vervoegingen zoals loopt, liep, gelopen. Bij zelfstandige naamwoorden is de grondvorm doorgaans de enkelvoudige nominatief/minimale basisvorm, bijvoorbeeld kat, huis, fiets, waaruit meervoudsvormen zoals katten, huizen en fietsen zijn afgeleid. Bij bijvoeglijke naamwoorden dient de grondvorm vaak de positieve graad te zijn, bijvoorbeeld groot. Van daaruit worden de vormen voor vergelijking afgeleid (groter, grootste).

In de lexicografie en de natuurlijke taalverwerking speelt de grondvorm een centrale rol. Een lemma of hoofdwoord wordt als de grondvorm beschouwd en fungeert als de leesbare basis die alle afgeleide of vervoegde vormen verenigt. In lemmatisering binnen de natuurlijke taalverwerking worden inflecties teruggebracht naar de grondvorm, bijvoorbeeld 'loopt', 'liep' en 'gelopen' teruggebracht naar 'lopen'.

Ook in taalonderwijs en theorie wordt de grondvorm gebruikt om de relatie tussen vormen te verduidelijken en om woorden systematisch te behandelen. Er kunnen taal- of klasse-specifieke nuances bestaan. In het Nederlands is de term breed toegepast, maar de precieze invulling kan variëren per taal en vaktraditie.