Gemakzuchtig

Gemakzuchtig is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat een houding beschrijft waarin gemak en comfort zwaarder wegen dan inspanning, discipline of ongemak. Iemand die gemaksuchtig handelt, zoekt doorgaans naar de makkelijkste oplossing en vermijdt oncomfortabele of inspannende activiteiten. De term heeft doorgaans een negatieve connotatie en wordt gebruikt om kritiek te leveren op gedrag dat als lui of onverantwoordelijk wordt gezien.

Etymologie: het woord is samengesteld uit gemak, wat comfort of eenvoud betekent, en zuchtig, afgeleid van zuchten (verlangen of hevige behoefte). Hiermee drukt gemaksuchtigheid uit: een aanleg om naar gemak te verlangen en moeite zo veel mogelijk te vermijden.

Gebruik en context: in sociale discussies, opvoeding, literatuur en media wordt het gebruikt om een houding te karakteriseren. Het kan zowel descriptief als prescriptief zijn, afhankelijk van de toon, en wordt vaak in discussies over verantwoordelijkheid, werkethiek en consumentengedrag aangetroffen.

Voorbeelden en nuance: iemand kan gemakszuchtig zijn in dagelijkse taken maar gemotiveerd in intellectuele of creatieve bezigheden; context is belangrijk. De term wordt meestal gebruikt om kritische evaluaties van houding en motivatie uit te drukken.

Synoniemen en verwante termen: gemakzucht, luiheid, onverschilligheid; antoniemen: ijver, doorzettingsvermogen, vasthoudendheid. Gemakzuchtig wordt regelmatig in culturele en sociale discussies gebruikt om affirmaties over wat als verantwoord of wenselijk wordt gezien te plaatsen.