Fosforematerialen

Fosforematerialen is een verzamelnaam voor materialen die fosfor bevatten of fosfaatgroepen dragen. Tot deze groep behoren onder meer fosfaten, fosforhoudende keramiek en glas, fosforhoudende polymeren en fenomeen-materialen zoals fosforgebaseerde luminescente deeltjes. De materialen vinden gebruik in uiteenlopende toepassingen vanwege de chemische stabiliteit van fosfaatgroepen, de luminescente eigenschappen en de rol van fosfor in energetische en biologische systemen.

Fosfaten vormen een belangrijke familie van anorganische materialen. Ze komen voor in natuurlijke mineralen en kunnen synthetisch worden geproduceerd voor toepassingen zoals meststoffen, katalysatoren, glazuren en keramiek. Fosfaten zijn ook uitgangsstoffen voor fosforglas en bio-actieve keramieken die in tandheelkunde en orthopedie worden gebruikt, bijvoorbeeld calciumfosfaat-verbindingen en hydroxyapatiet.

Fosforhoudende materialen spelen een cruciale rol in verlichting en displays. Fosforen (phosphors) zijn luminescente materialen die door toevoeging van dopanten straling omzetten in zichtbaar licht, wat essentieel is voor LED-schermen en beeldschermen. Daarnaast worden fosforgebaseerde materialen onderzocht voor zonne-energie-conversie, scintillatoren en herlaadbare energieopslag.

Andere belangrijke toepassingen zijn onder meer rode fosfor als brandvertragend middel en fosfaatmaterials als basismaterialen voor kunststoffen, glas en keramiek. In de landbouw zijn fosfaatmeststoffen (zoals mono-, di- en polyfosfaten) routinematige producten, maar overmatig gebruik leidt tot milieu-effecten zoals eutrofiëring.

Veiligheid en milieu spelen een bepalende rol: wit fosfor is giftig en pyrofroor; fosfaatafvoer beïnvloedt waterkwaliteit. Recyclage en hergebruik van fosfaat uit afvalwater en afzettingen nemen toe in het streven naar duurzame fosfaatvoorziening.