polyfosfaten

Polyfosfaten, ook wel polyphosphaten genoemd, vormen een familie van anorganische polymeren die bestaan uit herhaalde fosfaatgroepen (PO3) die via P−O−P-bindingen aan elkaar zijn gekoppeld. Ze bestaan zowel als lineaire polyfosfaten als als cyclische metaphosphaten; de polymerisatiegraad varieert van korte tot lange ketens. In waterige oplossingen kunnen ze onder invloed van pH- en temperatuurcondities depolymeriseren tot orthofosfaat. Zouten van polyfosfaat komen voor als natrium-, calcium- of ammoniumzouten, afhankelijk van de gebruikte tegenionen.

Productie en chemische eigenschappen: industriële polyfosfaten ontstaan door condensatie van orthofosfaateenheden onder verhitting en verwijdering van water, gevolgd door neutralisatie tot zouten. Vormvarianten zoals natriumtripolyfosfaat en hexametafosfaatzouten zijn gangbaar. Ze functioneren als sequesteringsmiddelen (binding van metaalionen), waterverzachting en als bouwstenen voor textuur- en emulsieferingen in diverse toepassingen.

Toepassingen: in de voedingsindustrie worden polyfosfaten gebruikt als waterbinders, stabilisatoren en emulgeerders, bijvoorbeeld in bewerkt vlees, viswaren en kaas. In tandverzorging dragen ze bij aan tartaarcontrole en preventie van tandsteen; in reinigings- en afwasmiddelen helpen ze bij waterhardheidsproblemen en voorkomen ze mineraalaanslag.

Milieu en regelgeving: bij afbraak worden polyfosfaten tot orthofosfaat gehydrolyseerd en kunnen ze bijdragen aan eutrofiëring bij hoge concentraties in het milieu. Over het algemeen worden ze als additieven gereguleerd en gebruikt binnen vastgestelde concentraties in voedsel en consumentenproducten. Hun gebruik blijft onder toezicht vanwege mogelijke effecten op waterkwaliteit en ecosystemen.