Evaluatiecriteria

Evaluatiecriteria zijn de normen of standaarden die worden gebruikt om een onderwerp, zoals een project, beleid, product of prestatie, te beoordelen. Ze beschrijven wat als wenselijk of vereist wordt beschouwd en vertalen dit in meetbare of observeerbare vereisten.

Criteria dienen meerdere doelen: richting geven aan wat gemeten wordt, het verzamelen van gegevens mogelijk maken, en transparante, onderbouwde besluitvorming ondersteunen. Ze dragen bij aan vergelijkbaarheid en legitimiteit van de evaluatie.

Eigenschappen van goede evaluatiecriteria zijn relevantie, duidelijkheid en definieerbaarheid, meetbaarheid (kwantitatieve of kwalitatieve indicatoren), betrouwbaarheid bij toepassing door verschillende beoordelaars, en validiteit (meten wat bedoeld is). Ook haalbaarheid binnen tijd en middelen, eerlijkheid en culturele sensitiviteit zijn belangrijk.

Types en indeling kunnen variëren: proces-, uitvoer- of resultaat- en impactcriteria; criteria kunnen kwantitatief of kwalitatief zijn, en evaluaties kunnen formatief of summatief zijn. In veel praktijken worden beoordelingsraster of scoringformulieren gebruikt met gewichten voor elk criterium.

Ontwikkeling van evaluatiecriteria gebeurt meestal vanuit de doelen en vereisten, gevolgd door het definiëren van indicators en meetmethoden, en het vaststellen van normen. Het documenteren van criteria in een rubric of scorekaart vergemakkelijkt consistentie en transparantie en maakt samenwerking met stakeholders mogelijk, inclusief piloottesten om validiteit te verbeteren.

Toepassingsvelden omvatten onderwijs, project- en programmateviging, beleidsevaluatie en aanbestedingsprocedures. Evaluatiecriteria vormen daarmee de basis voor objectieve beoordeling en verantwoording.