Doorloopverlies

Doorloopverlies is een term die wordt gebruikt in productie, logistiek en procesoptimalisatie om de verlies van throughput (doorvoer/doorloopsnelheid) aan te duiden, veroorzaakt door inefficiënties en vertragingen in een proces. Het geeft het verschil weer tussen de potentiële throughput en de feitelijke throughput die in een bepaalde periode wordt bereikt.

Potentiële throughput is het maximale uitgangsniveau dat een proces zou kunnen halen bij de beschikbare capaciteit en de overeengekomen bedrijfsduur. Feitelijke throughput is de daadwerkelijk geproduceerde hoeveelheid in dezelfde periode. Doorloopverlies kan daardoor worden uitgedrukt als het verschil tussen deze twee getallen, bijvoorbeeld in eenheden per tijdseenheid of in absolute aantallen geproduceerde items. Ook kan het als percentage worden uitgedrukt: (potentiële throughput - feitelijke throughput) / potentiële throughput × 100%.

Oorzaken van doorloopverlies zijn onder meer stilstand en onderhoud, setup- en veranderingswerk, knelpunten in de productie, wachttijden en wachtrijen, kwaliteitsproblemen en herwerk, materiaal- of voorraden tekort, energie- of stroomonderbrekingen en planningsissues. Doorloopverlies vormt daarmee een kernindicator voor productiviteitsverlies en wordt veelvuldig gebruikt bij lean- en throughputverbeteringsprojecten.

Toepassing en relatie met andere metrics: doorloopverlies wordt gebruikt bij capaciteitplanning, bottleneckanalyse en continu verbeteren. Het geeft inzicht in waar verliezen optreden en welke verbeterstappen mogelijk het meest effectief zijn. Het is gerelateerd aan andere KPIs zoals beschikbaarheid, procestempo en kwaliteit, en kan worden ingezet in combinatie met analyses zoals OEE om de algehele prestaties van een machine of productieproces te evalueren.