Contextmanipulatie

Contextmanipulatie is het proces waarbij de context rond een boodschap bewust of onbewust wordt veranderd om de interpretatie, waarde of impact ervan te beïnvloeden. Dit kan op verschillende manieren plaatsvinden, zoals framing (de wijze waarop een probleem wordt gepresenteerd), priming (welk concept of welke emoties eerder worden opgeroepen), en selectieve weglating of toevoeging van feiten. Ook de volgorde waarin informatie wordt gepresenteerd en de gebruikte visuele representaties kunnen de interpretatie sturen. In digitale omgevingen spelen bovendien algoritmische curatie en personalisatie een rol, doordat wat aan een gebruiker wordt getoond de interpretatie van de boodschap kan bepalen.

Contextmanipulatie is relevant in journalistiek, politiek, marketing en public relations. Voorbeelden zijn het herpositioneren van beleid met een positief frame, of het presenteren van een data-analyse met een selectie van cijfers die een gewenste conclusie ondersteunen terwijl tegenargumenten of onzekerheden worden weggelaten. In sociale media kunnen feeds en trends de context veranderen door wat wel of niet zichtbaar is, mede door algoritmen die op engagement zijn afgestemd.

Ethische en maatschappelijke overwegingen zijn belangrijk bij contextmanipulatie. Het roept vragen op over transparantie, verantwoording en de invloed op de publieke opinie. Om de risico’s te beperken, is mediawijsheid cruciaal, net als openheid over gebruikte context, onafhankelijke fact-checking, en methoden zoals provenance van data en explainable AI die de gemaakte context verduidelijkt.