Bodemkwaliteit

Bodemkwaliteit is de staat van een bodem in relatie tot haar vermogen om functies te vervullen die essentieel zijn voor mens en milieu. Deze functies omvatten voedselproductie, wateropslag en -filtratie, het ondersteunen van biodiversiteit en de opslag van koolstof. Bodemkwaliteit is afhankelijk van fysieke, chemische en biologische eigenschappen die in de tijd veranderen door natuurlijke processen en menselijk beheer.

Een hoge bodemkwaliteit draagt bij aan duurzame landbouw, stabiliseert waterafvoer, vermindert erosie, en ondersteunt een levend bodemleven. Het bepaalt mede hoe goed gewassen groeien en hoe gevoelig een gebied is voor verzuring, uitspoeling van nutriënten en besmetting van waterlopen.

Belangrijke indicatoren van bodemkwaliteit zijn onder meer de bodemstructuur en porositeit, waterretentie, kwantitatieve en kwalitatieve niveaus van organische stof, pH en nutriëntenbalans, bodemleven (zoals wormen en microben), bodembiodiversiteit, verzuring en eventueel verontreinigingen, evenals bodemverdichting en zoutgehalte.

Beïnvloedende factoren omvatten landgebruik en beheerpraktijken (bemesting, gewassen, gewasrotatie, bodembewerking), drainage en irrigatie, erosie, verontreiniging en klimaatverandering. Veranderingen in deze factoren kunnen de kwaliteit positief of negatief beïnvloeden.

Beoordeling vindt plaats via bodemanalyses (op pH, organische stof, macro- en micronutriënten, kationenuitwisseling, zoutgehalte), structuur en textuurmetingen, en mogelijk bodemkwaliteitsindices. Veranderingen worden gemonitord over tijd en dienen als basis voor beheersmaatregelen.

Beheermaatregelen ter verbetering van bodemkwaliteit zijn onder meer toediening van organische stof (compost of mulch), gewasrotatie en minimalisering van bodembewerking, toediening van kalk of andere correctiemiddelen afhankelijk van de pH, en verbeterde drainage waar nodig. Doel is duurzame productie, behoud van bodemleven en bescherming van water en klimaat.