Bladveroudering

Bladveroudering, oftewel senescentie van bladeren, is een gereguleerd fysiologisch proces waarbij een blad zijn fotosynthetische activiteit afbouwt, chlorofyl afbreekt en voedingsstoffen naar andere delen van de plant herverdeelt. Het is een normaal onderdeel van de ontwikkeling bij veel planten en speelt een cruciale rol bij seizoensrespons bij loofbomen, waar bladeren in de herfst worden afgestoten.

Oorzaken en triggers: Bladveroudering wordt beïnvloed door leeftijd, daglengte en temperatuur, maar ook door voedingsstatus en milieu-stress. Hormoonsignalen spelen een sleutelrol: ethyleen, abscisinezuur en jasmonaten bevorderen veroudering; cytokininen vertragen het proces en auxine kan de senescentie beïnvloeden. Droogte, stikstof- en fosfortekort, ziekten en andere stressfactoren kunnen het begin van veroudering versnellen.

Proces: De afbraak begint vaak met het verdwijnen van chlorofyl en de omzetting van pigmenten zoals carotenoïden. Enzymen zoals chlorophyllase dragen bij aan de afbraak van bladmoleculen, terwijl proteïnen, nucleïnezuren en andere nutriënten worden afgebroken en naar groeiende delen of opslagweefsels getransporteerd. De expressie van senescence-geassocieerde genen (SAGs) neemt toe en er kunnen veranderde stofwisselingsreacties optreden, inclusief toegenomen remobilisatie van stikstof en koolstof.

Impact en betekenis: In ecosystemen bevordert bladveroudering nutriëntenrecycling en bepaalt het tijdstip van bladval. In landbouwgewassen kan senescentie de fotosynthese en opbrengst beïnvloeden; gerichte veredeling en beheersmaatregelen proberen de timing van veroudering te controleren en de kwaliteit van zaden of knollen te verbeteren.

Beeldvorming en meting: Veroudering wordt gemonitord via chlorophyllmetingen (bijv. SPAD-waarden), fotosyntheseparameters en de expressie van SAGs. Beheer richt zich op optimale voedingsstoffen en teeltechnieken om gewenste verouderingsdynamiek te bereiken.