Beoordelingsschema

Beoordelingsschema is een systematische structuur waarmee prestaties van studenten of deelnemers worden beoordeeld aan de hand van vooraf vastgestelde criteria en beschrijvingen per niveau. Het doel is transparantie, consistentie en gerichte feedback, en het afstemmen van de beoordeling op leerdoelen en beoordelingsprocedures.

Een beoordelingsschema bevat doorgaans meerdere onderdelen. Criteria definiëren de verschillende dimensies van een opdracht, zoals inhoud, structuur, argumentatie, originaliteit of methodologie. Een scorings- of niveau-indeling geeft per criterium aan wat bij verschillende prestaties wordt verwacht, met descriptors die per niveau aangeven wat kenmerkend of vereist is. Soms worden gewichtingen toegepast om het belang van elk criterium te bepalen, en er staan duidelijke instructies voor beoordelaars over hoe het schema toe te passen en hoe twijfelgevallen worden afgehandeld. In veel systemen sluit het schema aan bij een rubric, maar een beoordelingsschema kan ook minder expliciet zijn.

Er bestaan verschillende typen beoordelingsschema’s. Analytische schema’s beoordelen elk criterium apart, wat naleving van leerdoelen en detailfeedback mogelijk maakt. Holistische schema’s geven op basis van een algehele indruk een totale score. Beide vormen kunnen kwantitatieve en kwalitatieve feedback combineren.

Ontwikkeling en gebruik: een beoordelingsschema wordt meestal ontwikkeld door een docententeam in afstemming op de leerdoelen en toetscriteria, vervolgens gevalideerd of gepilot en tenslotte bijgestuurd op basis van feedback en ervaringen. Het bevordert betrouwbaarheid, vergelijkbaarheid tussen beoordelaars en transparantie voor studenten, en ondersteunt zelf- en peer-assessment.

Aandachtspunten zijn onder meer de validiteit van de criteria, de mogelijkheid van bias, en de onderhouds- en calibratievraagstukken bij meerdere beoordelaars.