Belichtingsparameters

Belichtingsparameters zijn de instellingen die bepalen hoeveel licht een opname bereikt en daarmee hoe helder of donker de afbeelding wordt. Het begrip wordt vooral gebruikt in fotografie en videografie en omvat de belangrijkste keuzes die samen de belichting bepalen.

De drie hoofdparameters vormen samen de belichtingsdriehoek: sluitertijd, diafragma en ISO. Sluitertijd is de tijdsduur waarin de sensor wordt belicht; langere sluitertijden laten meer licht binnen maar kunnen beweging vervagen, terwijl korte sluitertijden beweging bevriezen maar minder licht binnenlaten. Het diafragma is de grootte van de lensopening, uitgedrukt in f-getallen; een lager f-getal betekent een grotere opening en meer licht, maar ook minder scherptediepte. ISO geeft de sensorgevoeligheid aan; een hogere ISO maakt een foto helderder bij weinig licht maar verhoogt ruis. Samen bepalen deze parameters de blootstelling en hebben ze invloed op scherptediepte, ruis en bewegingsbeweging.

Naast de drie basisparameters spelen ook belichting en metering een rol. Camera’s hebben verschillende meetmodi (matrix/evaluative, centrum-gewogen, spot) die de belichting van de scène bepalen. Belichtingscompensatie laat toe om de automatische belichting te wijzigen om bijvoorbeeld een donker of licht onderwerp juist te belichten. De EV-waarde (exposure value) koppelt de belichting aan de combinatie van sluitertijd, diafragma en ISO; wijzigingen aan een parameter vereisen vaak aanpassingen aan de anderen om dezelfde belichting te behouden. Bracketing en ETTR (expose to the right) zijn technieken om meerdere belichtingen vast te leggen of de belichting in de scène te optimaliseren.

Praktisch wordt gekozen tussen volledig handmatig werken of semi-automatische modi, afhankelijk van de situatie en gewenste controle over creatieve aspecten zoals beweging, scherptediepte en ruis.