Anaerobien

Anaerobien zijn organismen die in afwezigheid van zuurstof kunnen groeien. Ze vormen een diverse groep die zowel bacteriën als archaea omvat. Binnen de anaeroben worden doorgaans drie hoofdgroepen onderscheiden: obligate anaeroben, die uitsluitend onder zuurstofvrij milieu kunnen gedijen; facultatieve anaeroben, die onder beide omstandigheden kunnen groeien maar verschillende metabole routes gebruiken; en aerotolerante anaeroben, die zuurstof verdragen maar geen gebruik maken van zuurstof voor hun energievoorziening.

Metabolisme en energieproductie van anaeroben verloopt meestal via fermentatie of anaerobe ademhaling. Bij fermentatie ontstaan energierijke verbindingen zoals melkzuur, ethanol of acetate als eindproducten. Bij anaerobe ademhaling gebruiken sommige anaeroben alternatieve elektronacceptoren (zoals nitraat of sulfaat) in plaats van zuurstof, wat kan leiden tot productie van verbindingen als stikstofgas of zwavelwaterstof. De exacte processen hangen af van het soort organisme en de beschikbare substraten.

Habitat en betekenis. Anaeroben komen voor in vele zuurstofarme omgevingen, zoals diepe bodemlagen, modder, mariene sedimenten, wonden en anaerobe vergisters. In het menselijk lichaam spelen ze een belangrijke rol in de darmflora en in voedselvergisting. Sommige anaeroben kunnen pathogeen zijn onder bepaalde omstandigheden, terwijl andere essentieel zijn voor verspreiding en afbraak van organisch materiaal.

Kweek en onderzoek. Het isoleren en bestuderen van anaeroben vereist zuurstofarme omstandigheden, met speciale kweekmedia en anaerobe ruimten of jassen. Reducterende media en strikte procedures worden gebruikt om de gevoelige organismen in leven te houden en contaminatie te voorkomen.