zuivelindustrie

De zuivelindustrie omvat de gehele keten van melkproductie tot en met de levering van zuivelproducten aan consumenten. Zij bestrijkt de melkveehouderij, de verwerking van rauwe melk, de productie van yoghurt, kaas, boter, melkpoeder en room, alsook de verpakking en distributie. De sector kent zowel kleinschalige familiebedrijven als grote multinationals en coöperaties.

Belangrijke productgroepen zijn melk en melkdrank, yoghurt, kaas, boter, room, melkpoeder en ijs. Daarnaast worden grondstoffen en ingrediënten zoals wei-eiwit en lactose geproduceerd voor gebruik in andere voedseltoepassingen.

De verwerkingsketen omvat melkopbrengst, pasteurisatie, homogenisatie, koeling, fermentatie (voor yoghurt en kefir), kaasbereiding en rijping, en uiteindelijk verpakking en logistiek. De sector is sterk afhankelijk van de samenstelling en kwaliteit van de melkleveringen, die gereguleerd en gecontroleerd moeten worden om voedselveiligheid te waarborgen.

Regelgeving en toezicht richten zich op voedselveiligheid, diergezondheid en milieuzorg, met normen voor traceerbaarheid en etikettering. In de Europese Unie gelden daarnaast kwaliteitslabels zoals PDO en PGI voor bepaalde kazen. Wereldwijd hangen wetten en normen samen met voedselautoriteiten zoals EFSA en FDA.

Duurzaamheid en trends spelen een belangrijke rol. Milieu-impact, water- en mestbeheer, dierenwelzijn en verpakkingsafval zijn aandachtspunten; tegelijk groeit de concurrentie van plantaardige zuivelalternatieven. Innovaties in verwerking, zoals ultrafiltratie, lactosevrije varianten en fermentatietechnieken, vormen de productontwikkeling.

Historisch heeft pasteurisatie, koeltechniek en industrialisering de sector aanzienlijk veranderd. Globaal zijn Noord-Amerika, de EU en Oceanië belangrijke producenten, terwijl Azië en Afrika groeien als afzetmarkten.