zeggenschap

Zeggenschap is het vermogen of recht om invloed uit te oefenen op besluiten binnen een organisatie, groep of gemeenschap. Het gaat om deelname aan keuzes die de richting van het beleid, de werkomstandigheden of de organisatie bepalen. Zeggenschap kan formeel zijn, via wettelijke posities en afspraken, of informeler via invloed in discussies en prioriteiten.

In een arbeidscontext in Nederland wordt zeggenschap vaak gesproken als medezeggenschap. Werknemers hebben via organen zoals de ondernemingsraad (OR) invloed op beleid en reorganisaties. In veel bedrijven geldt een adviesrecht en soms een instemmingsrecht bij belangrijke arbeidsvoorwaarden, arbeidsomstandigheden en bedrijfsplannen. Bij grotere ondernemingen kan ook vertegenwoordiging voorkomen op de bestuurs- of toezichthoudende organen.

De belangrijkste wettelijke basis in Nederland is de Wet op de ondernemingsraden (WOR). Deze wet regelt de taken en bevoegdheden van de OR, waaronder het adviesrecht en het instemmingsrecht. Het doel is medezeggenschap te verankeren, zodat personeel in dialoog met werkgevers besluiten kan beïnvloeden en de legitimiteit van besluiten versterkt wordt.

Zeggenschap verschijnt ook buiten de werkomgeving, bijvoorbeeld bij burgers en maatschappelijke organisaties die invloed willen uitoefenen op beleidsvorming in gemeenten, woningcorporaties of publiek-private projecten. Dit vorm van participatie wordt vaak gezien als onderdeel van het Nederlandse poldermodel, een cultuur van consensus en samenwerking tussen werkgevers, werknemers en overheid.

Zie ook: medezeggenschap, ondernemingsraad, raad van toezicht, participatie.