weefselremodellering

Weefselremodellering is een voortdurend biologisch proces waarbij de structuur en samenstelling van weefsels veranderen in reactie op groei, schade, mechanische belasting en veroudering. Het omvat aanpassingen in de extracellulaire matrix (ECM) en de organisatie van cellen, met als doel de integriteit en functionaliteit van het weefsel te behouden of te optimaliseren.

De ECM wordt continu vernieuwd door een balans tussen synthese en afbraak. Fibroblasten produceren collageen, elastine en proteoglycanen, terwijl afbraak mogelijk wordt gemaakt door matrixmetalloproteïnases (MMP’s) en hun natuurlijke remmers, TIMP’s. Deze enzymatische activiteiten worden fijn afgestemd door signalen uit ontsteking, mechanische belasting en groeifactoren.

Tijdens wondgenezing doorlopen weefselremodellering verschillende fasen: ontsteking, proliferatie en remodelering. In de remodeleringfase verschuift het collageennetwerk van type III naar type I, de kruislinks worden versterkt en de oriëntatie van vezels wordt door remodellering geoptimaliseerd. Tegelijkertijd wordt de weefselsamenstelling aangepast aan de krachten waaraan het weefsel wordt blootgesteld.

Remodellering kan zowel normaal als pathologisch verlopen. Bij normaal herstel leidt het proces tot herwonnen treksterkte en functionele integratie, terwijl disbalans kan leiden tot littekenvorming, fibrose of verzwakte functie. Veranderingen in botweefsel (remodellering door osteoclasten en osteoblasten) tonen hoe mechanische belastingen de verhouding tussen afbraak en opbouw beïnvloeden.

Het begrip is relevant in kliniek en onderzoek, bij wondbehandeling, littekenvorming, fibrotische ziekten en veroudering. Sleutelspelers zijn cellen zoals fibroblasten en myofibroblasten, macrofagen en endotheelcellen, samen met MMPs, TIMPs en groeifactoren zoals TGF-β.