watervoorkeur

Watervoorkeur is een term uit de ecologie die verwijst naar het voorkeur- of tolerantiegebied van een soort ten aanzien van vochtcondities. Het beschrijft welke mate van bodemvocht, waterstand of natte/hygroscopische omstandigheden een organismenpool over het algemeen prettig of overleeft. Hoewel het vooral in plantkunde wordt gebruikt, kan het concept ook relevant zijn voor dieren en micro-organismen die afhankelijk zijn van vochtige habitats.

In de praktijk worden soorten geclassificeerd langs een vochtgradiënt, bijvoorbeeld van droog- tot vochtig-tolerant. Veel gebruikte aanduidingen zijn xerofiel (droog-liefhebbend), mesofiel (gematigd vochtige omstandigheden), hygrofiel (vochtig-liefhebbend) en hydrophyte (water- of volledig ondergedompeld levende soort). In Nederland en andere delen van Europa worden indicatorwaarden zoals de Ellenberg-waarden gebruikt om vochtvoorkeur kwantitatief vast te leggen; zo geeft een hogere F-waarde aan een voorkeur voor vochtige omstandigheden.

Toepassingen en nut: watervoorkeur is een belangrijk instrument bij flora- en vegetatieonderzoek, habitatclassificatie en biodiversiteitsbeoordelingen. Het helpt bij het interpreteren van plantengemeenschappen, het kiezen van herstel- en irrigatieplannen, en bij waterbeheer en landgebruikplanning in relatie tot klimaatverandering en veranderingen in vochtregimes. Bij onderzoeken kan men veldwaarnemingen combineren met bodemvochtmetingen en langjarige hydrologische gegevens om de vochtgevoeligheid van soorten en gemeenschappen beter te begrijpen.

Beperkingen: de vochtvoorkeur is vaak context-afhankelijk en kan per levensfase of seizoen variëren. Bovendien kunnen soorten onder veranderende omstandigheden onvoorspelbaar reageren, waardoor classificaties een indicatieve eerder dan definitieve maatstaf vormen.

Zie ook: vochtregime, Ellenberg-indicatorwaarden, hydrologie, vegetatie-ecologie.