virulentie

Virulentie is de mate waarin een ziekteverwekker ziekte bij een gastheer kan veroorzaken. In de wetenschappelijke literatuur verwijst virulentie naar de ernst van de ziekte die door het pathogeen wordt veroorzaakt en de schade aan weefsels en organen. Het begrip staat in contrast met infectiviteit, het vermogen om iemand te besmetten, en pathogeniciteit, het algemene vermogen ziekte te veroorzaken. Virulentie kan variëren tussen stammen en verandert in de loop van een epidemie.

De virulentie wordt beïnvloed door meerdere factoren. Pathogenen bezitten virulentiefactoren zoals toxines, kapsels die afweer tegen het immuunsysteem vergroten, adhesie-eiwitten die binding aan cellen mogelijk maken, invasie-mechanismen en systemen die immuunresponsen kunnen omzeilen. Gastheers factoren zoals immuniteitsstatus, genetische achtergrond en leeftijd bepalen hoe ernstig de ziekte zich uit in individuele gevallen. Omgevingsomstandigheden en co-infecties spelen eveneens een rol.

Virulentie kan zich evolueren onder druk van transmissie en andere ecologische factoren. Soms selecteert de populatie voor lagere virulentie zodat geïnfecteerden langer kunnen overdragen; in andere gevallen kan hogere virulentie voordelig zijn voor korte termijn verspreiding, afhankelijk van de context en detectie door de maatschappij.

Meting van virulentie gebeurt vaak met concepten als LD50 (de hoeveelheid pathogeen die 50% van de proeforganismen doodt) of ID50 (infectieuze dosis). Deze maatstaven zijn meestal gebaseerd op modellen en geven geen exact beeld voor mensen weer.

Het begrip virulentie helpt bij het begrijpen van ziektepatronen, het beoordelen van gezondheidsrisico’s en het formuleren van preventie- en behandelingsstrategieën, zoals vaccinatie en therapeutische interventies die de ziektezwaarte moeten verminderen.