vergulding

Vergulding is een proces waarbij een dunne laag goud op een ondergrond wordt aangebracht om een glanzend, beschermend oppervlak te creëren. Het wordt toegepast op kunstvoorwerpen, meubelen, beeldhouwwerk, klokjes, architectonische decoraties en metalen voorwerpen. Doel is esthetiek, waarde en bescherming tegen corrosie, vaak in combinatie met restauratie of conservering.

Er bestaan verschillende technieken. Bij bladgoud (bladgoud) wordt goudblad met speciale lijm of waterachtige bindingsmiddelen aangebracht; watervergulding vereist een natte lijm en vaak een bole-onderlaag, waarna het blad voorzichtig wordt aangebracht en gepolijst. Olievergulding gebruikt een olie- of harsbasis als bindmiddel. Moderne industrie gebruikt elektrolytische vergulding (goudopplating), waarbij goud via elektrische stroom op een metaal oppervlak wordt gedeponeerd. Een historische en minder gangbare methode is vuurvergulding (amalgamvergulding), waarbij goud met kwik wordt gemengd en vervolgens verhit om het kwik te verdampen; dit is giftig en streng gereguleerd.

Ondergronden variëren van koper, brons en hout tot keramiek en kunststoffen. De gouden laag is extreem dun en zeer fragiel, zodat vergulde oppervlakken vaak onderhoud nodig hebben tegen wrijving en aanslag. Reiniging gebeurt doorgaans voorzichtig met zachte borstels of doek; agressieve chemische middelen worden vermeden tenzij speciaal bedoeld voor vergulde oppervlakken.

Historisch gezien werd vergulding in vrijwel alle culturen toegepast, van oude Egyptische en Chinese objecten tot westerse kunst en architectuur. In Europese kunst en bouw werd het toegepast op beeldhouwkunst en ornamenten; in moderne productie dient vergulding vaak als imitatie van massief goud. Behandeling en duurzaamheid variëren met methode en ondergrond; vernislagen kunnen de glans beïnvloeden, en bij sommige technieken gelden strikte veiligheids- en milieuregels.