validiteitscriteria

Validiteitscriteria zijn normen die bepalen in welke mate een meetinstrument of onderzoeksopzet valide is. Ze geven aan of de metingen daadwerkelijk het bedoelde construct vertegenwoordigen en of de bevindingen op hun geldige manier geïnterpreteerd en gegeneraliseerd kunnen worden. Verschillende vormen van validiteit helpen te beoordelen of een instrument geschikt is voor zijn doel.

Gezichtsvaliditeit (face validity) beoordeelt op intuïtief niveau of het instrument relevant lijkt voor het onderzochte construct. Inhoudsvaliditeit kijkt of alle relevante aspecten van het construct worden gedekt en of de inhoud voldoende representatief is. Criteriumvaliditeit onderzoekt of de metingen correleren met externe criteria die als waarheidslabels dienen, en kan onderverdelen in gelijktijdige (concurrente) en voorspellende (predictieve) validiteit. Constructvaliditeit toetst of het instrument werkelijk het theoretische construct meet, vaak door verzamelingen bewijzen zoals convergente validiteit (hoge samenhang met gerelateerde constructen) en discriminerende validiteit (lage samenhang met ongewenste, verschillende constructen), vaak ondersteund door factoranalyse.

Interne validiteit verwijst naar de causaliteit binnen een onderzoeksopzet en de afwezigheid van confoundingen, terwijl externe validiteit betrekking heeft op de generaliseerbaarheid van de bevindingen naar andere populaties, tijden en omgevingen.

Validatie geschiedt via expertbeoordelingen, pilootstudies, en statistische analyses zoals correlaties met externe criteria, known-groups-technieken en factoranalyses. Bedreigingen voor validiteit omvatten meetfouten, selectie bias, en confounding, die de interpretatie van de resultaten kunnen ondermijnen.