urinealkalinermiddel

Een urinealkalinermiddel is een stof die wordt gebruikt om de urine te alkaliniseren, oftewel de pH-waarde van urine te verhogen. Door de urine te alkaliniseren verandert de chemische omgeving in de nieren, waardoor de ionisatiegraad van zwakke zuren toeneemt en de terugresorptie van deze stoffen afneemt. Dit vergemakkelijkt de uitscheiding van bepaalde toxische of in de urine oplosbare verbindingen.

Toepassingen en werking

Urinealkalinermiddelen worden onder meer ingezet bij vergiftigingen met zwakke zuren zoals salicylaten (bij aspirine-overdosering) en sommige barbituraten, omdat alkalinisering de excretie van deze toxines bevordert. Daarnaast kan urine-alcalinisering helpen bij de behandeling van urinewegen stenen die profiteren van een hogere pH, met name urinezuurstenen en cystinestones, en wordt soms gebruikt ter preventie van herhaalde stenen bij geschikte patiënten. De exacte doel-pH en duur van de behandeling hangen af van de indicatie en de klinische toestand.

Voorbeelden

Veelgebruikte urinealkalinermiddelen zijn natriumbicarbonaat (orale of intraveneuze toediening) en kaliumcitraat. Deze middelen leveren bicarbonaat of andere alkaliserende ionen die de urinepH verhogen en zo de eliminatie van bepaalde stoffen ondersteunen.

Veiligheid en monitoring

Het gebruik van urinealkalinermiddelen vereist supervisie, omdat overmatige alkalinisatie kan leiden tot metabole alkalose, elektrolytstoornissen (zoals hypokaliëmie en hypernatriëmie) en vochtretentie. Patiënten worden doorgaans gecontroleerd op urine-pH, serum elektrolyten en vochtbalans, en de behandeling wordt aangepast op basis van respons en bijwerkingen.

Zie ook

Urine-alcalinisatie, salicylzuurintoxicatie, nierstenen, cystinurie.