uitwijkt

Uitwijkt is in de Nederlandse taal meestal geen zelfstandig gebruikte infinitief of persoonsvorm. De juiste standaardvorm voor de werkwoordcombinatie is separabel en bestaat uit twee woorden: wijkt uit. Het werkwoord zelf is uitwijken, waarvan de basisbetekenis het afwijken, afbuigen of verplaatsen van een geplande route of norma, is. De aanhangende vorm uitwijk is een zelfstandig naamwoord en verwijst naar een afwijking, een alternatieve plaats of route, bijvoorbeeld in emergency planning of transport.

In praktijk wordt uitwijken vaak in contexten gebruikt waarin iemand of iets afwijkt van een verwachte richting of standaard. In verkeerssituaties spreekt men bijvoorbeeld over “de auto wijk uit naar de vluchtstrook” (veelgebruikte formulering is “wijkt uit”). In plannings- en veiligheidsdalen komt het verwante begrip uitwijk of uitwijkroute voor: dit verwijst naar een alternatief pad of een veilig plan B-oplossing bij storingen of calamiteiten. Andere afgeleide termen zijn uitwijklocatie en uitwijkregeling, die aangewezen locaties of procedures beschrijven die worden ingezet om risico’s te beheersen.

Etymologisch komt uitwijkt van het voorvoegsel uit- bij het werkwoord wijken, dat “afstand nemen van een koers” of “afwijken van het patroon” aanduidt. Het verwant is aan woorden als afwijking en uitwijking, die meer als zelfstandig naamwoord of proces aangeven.

Zie ook: uitwijk, uitwijkroute, uitwijklocatie, afwijken, uitwijken.