uitroepteken

Een uitroepteken, ook wel exclamatie-teken of exclamation mark genoemd, is een leesteken dat gebruikt wordt om verbazing, enthousiasme, bevel of sterke emotie aan te geven. In het Nederlands staat het aan het eind van een volwaardige zin, maar het kan ook voorkomen bij uitroepen, fragmenten of in dialogen.

Typografisch volgt het uitroepteken de laatste letter van de zin, zonder spatie ervoor. Bij citaten geldt: als de uitroep betrekking heeft op de geciteerde tekst, blijft het uitroepteken binnen het aanhalingsteken; gaat de uitroep over de hele zin, dan volgt het buiten de aanhalingstekens. In informele tekst komen soms meerdere uitroeptekens voor, maar in verzorgde teksten wordt meestal één teken gebruikt.

Varianten en combinaties: Soms wordt "?!", "!?" gebruikt om tegelijk een uitroep en een vraag uit te drukken. In formeel geschreven teksten wordt doorgaans één uitroepteken gebruikt; dubbele uitroeptekens of opeenvolgende tekens worden doorgaans vermeden.

Codering en typografie: In Unicode heeft het uitroepteken codepunt U+0021. In HTML kan het worden weergegeven als ! of !. Het is een standaard ASCII-teken en vereist geen speciale typografische behandeling voor digitale tekst.

Geschiedenis: Het uitroepteken ontstond waarschijnlijk in de 15e eeuw uit de combinatie van de Latijnse interjectie io, meestal voorgesteld als een i boven de o, die emoties aanduidde. Langzaam ontwikkelde dit patroon zich tot het teken dat we vandaag kennen als het uitroepteken.