uitroeptekens

Uitroeptekens zijn leestekens die bestaan uit het teken ! en dienen om sterke emoties, bevelen of interjecties uit te drukken. In het meervoud wordt meestal gesproken van uitroeptekens. Ze geven vaak kracht aan wat er gezegd wordt en kunnen een gevoel van urgentie of bewondering overbrengen.

Ze worden doorgaans aan het eind van een zin geplaatst, bijvoorbeeld Wat een mooi huis! of Stop! Ze zijn ook veelvuldig te zien in directe rede, zoals in: Hij riep: "Pas op!" of "Let op!"

Combinaties met andere tekens, zoals ?! of !?, worden gebruikt om nuances in toon aan te geven, bijvoorbeeld een combinatie van verrassing en een vraag. In formele of wetenschappelijke teksten wordt doorgaans één teken gebruikt of het uitroepteken wordt weggelaten, afhankelijk van de gewenste toon.

Wat de typografie betreft, geldt dat het uitroepteken meestal aan het einde van de zin komt en geen spatie vooraf heeft. Bij aanhalingstekens geldt dat als het teken deel uitmaakt van de geciteerde tekst, het binnen de aanhalingstekens staat; als het een hele zin buiten de aanhalingsteksten betreft, staat het teken buiten de aanhalingstekens.

Historisch gezien is het uitroepteken ontstaan uit oudere aanduidingen van klemtonen in handschriften en typografie en werd het in de moderne orthografie opgenomen als zelfstandig leesteken. Het blijft een middel om intentie en toon in geschreven taal duidelijk te maken.