uitbreekt

Uitbreekt is geen zelfstandig lemma in standaard Nederlands. Het wordt doorgaans beschouwd als een onjuiste samenstelling van het scheidbare werkwoord uitbreken in de tegenwoordige tijd. De correcte vorm in de derde persoon enkelvoud is hij breekt uit; de prefix uit wordt bij conjugatie gescheiden en komt achter het werkwoord te staan in deze vorm (breekt uit).

Het werkwoord uitbreken heeft meerdere betekenissen. Het kan betekenen dat iets plotseling begint te ontwikkelen of voort te bestaan, zoals een vuur of ziekte: “Het vuur breekt uit in de keukenkast.” Het kan ook betekenen dat iemand uit een plek ontsnapt, bijvoorbeeld “Een gevangene breekt uit.” Daarnaast wordt het gebruikt in figuurlijke zin, bijvoorbeeld bij het begin van een conflict: “De ruzie brak uit na een misverstand.” Het zelfstandig naamwoord uitbraak verwijst naar een plotseling optredende gebeurtenis, zoals een uitbraak van ziekte of een brand.

Etymologie en verwante termen: uitbreken is samengesteld uit uit- (uit, naar buiten) en breken (kapot maken, beginnen). Het verwante werkwoord uitbreiden heeft een andere betekenis (vergroten, vergroten). De tegenovergestelde termen omvatten ingrijpen of onderdrukken bij een uitbraak, afhankelijk van context.

Zie ook: uitbraak, uitbreiden, breken. Voorbeelden en grammaticale regels geven de scheidbare aard van het werkwoord uitbreken weer, met correcte vormen zoals hij breekt uit, de brand breekt uit, en wij breken uit.