trianguleren

Trianguleren is een methode om locaties of vormen te bepalen aan de hand van driehoeken. In de meest gebruikte betekenis gaat het om het afleiden van een onbekende positie of omtrek door het meten van hoeken en/of afstanden ten opzichte van twee of meer bekende referentiepunten. Het woord verwijst naar het bouwen van een figuur uit driehoeken en het oplossen van intersecties in het vlak of in de ruimte.

In landmeting en navigatie werd trianguleren traditioneel toegepast om onbekende punten te bepalen. Men begint met een vaste baseline tussen twee bekende punten. Door vanaf elk eindpunt hoeken te meten ten opzichte van het onbekende punt, ontstaan twee lijnen die elkaar snijden. De kruising geeft de positie van het doelpunt. De berekeningen zijn gebaseerd op driehoeksmeting en trigonometrie; nauwkeurigheid hangt af van de hoekmetingen en de lengte van de baseline.

In moderne systemen zoals GPS komt triangulatie minder expliciet voor; men spreekt eerder van trilateratie, waarbij afstanden tot bekende satellieten worden gemeten om een positie te bepalen. Toch blijft triangulatie een relevante methode in computer vision en robotica, waar het mogelijk is om via observaties vanuit meerdere standpunten de 3D-positie van een punt te berekenen.

Naast geografische toepassingen verwijst trianguleren in de sociale wetenschappen naar het combineren van meerdere data- of theoriebronnen of onderzoekers om validiteit en betrouwbaarheid te versterken. Dit kan data-, Methode- of Theorie-triangulatie omvatten.

In de wiskunde en computer graphics wordt trianguleren tevens gebruikt om een veelvlak op te delen in driehoeken (een triangulatie). Dit vormt de basis voor meshgeneratie, 3D-modellering en finite element-analyse.