tolerantiegebieden

Tolerantiegebieden zijn de bereiken van omgevingsomstandigheden waarin een soort of individu kan overleven, groeien en zich voortplanten. Het begrip komt uit de ecologie en is voor elk abiotisch factor—zoals temperatuur, vochtigheid, zuurgraad (pH), zoutgehalte, licht en nutriënten—gebaseerd op een minimum-, optimum- en maximumwaarde. Binnen deze grenzen blijft de organismenlevensvatbaar; voorbij de zogenaamde limieten kan fysiologische stress optreden en uiteindelijk overleving onmogelijk worden.

In de tolerantiezone wordt onderscheid gemaakt tussen de ondergrenzen en bovengrenzen voor een factor. De minimale en maximale waarden vormen samen met de optimale waarde het tolerantiegebied. Organismen verschillen hierin: sommige zijn eurythermisch en kunnen brede temperatuurbereiken verdragen, terwijl others stenothermisch zijn en beperkt blijven tot een smal bereik. Het concept geldt ook voor andere factoren, zoals saliniteit (euryhaline vs. stenohaline) en vochtigheid. Tenslotte kan de optimale conditie aanzienlijk verschillen tussen levensstadia of onder invloed van interacties met andere factoren.

Toepassingen van tolerantiegebieden zijn onder meer het voorspellen van geografische verspreiding en invasierisico’s, het beoordelen van kwetsbaarheid voor klimaatverandering, en het ondersteunen van natuurbeheer en landbouwplanning. Tolerantiegebieden komen tot uiting in tolerantiecurves die de respons van organismen op graduele variaties in een factor weergeven. Het begrip houdt rekening met acclimatie en aanpassing en erkent dat tolerantie niet statisch is maar kan variëren met populatie, omgeving en tijd.