toetsmatrijs

Een toetsmatrijs is een instrument voor toetsontwerp waarmee beoogde leerresultaten, toetsvragen en beoordelingscriteria met elkaar in verband worden gebracht. In veel onderwijscontexts koppelt de matrijs elke leeruitkomst aan een of meer toetsitems en geeft aan welk gewicht of puntwaarde aan die doelen is toegekend en welk type item wordt gebruikt.

Het doel van een toetsmatrijs is de validiteit en dekking van een toets te vergroten, transparantie te bieden voor studenten en afstemming met het curriculum en de onderwijsplanning te waarborgen. Het helpt ook bij moderatie en verantwoording, en maakt duidelijk welke onderdelen of thema’s getest worden en op welke manier de beoordelingen tot stand komen.

Een toetsmatrijs bevat doorgaans enkele kerncomponenten: de beoogde leerresultaten of leerdoelen, de inhoudsgebieden of thema’s die aan bod komen, de toetsvormen (meerkeuze, korte antwoorden, essays, praktische opdrachten, mondeling), de gewichten of puntwaarden per doel, en beoordelingscriteria of rubrics. Soms wordt ook de cognitieve last of het gewenste niveau van begrip opgenomen (bijvoorbeeld kennis, begrip, toepassing).

Het constructieproces verloopt vaak stap-voor-stap: bepalen welke leerresultaten beoordeeld worden; vastleggen van gewenste dekking en gewicht; ontwerpen of selecteren van items die aan deze doelen worden gekoppeld; elke item koppelen aan een doel en punten toekennen; rubric of beoordelingsschema vastleggen; en de toets evalueren op volledigheid, overlap en fairness.

Toepassing en overwegingen: veel toegepast in middelbaar en hoger onderwijs voor zowel summatieve als formatieve evaluaties. Voordelen zijn onder meer betere afstemming, transparantie en validiteit; nadelen zijn onder meer mogelijke rigiditeit, onderhoudsdruk bij curriculumwijzigingen en de tijdsinvestering die nodig is.