thrombolytische

Thrombolytische middelen zijn geneesmiddelen die bloedstolsels oplossen door activatie van het fibrinolytische systeem. Ze worden ingezet bij acuut trombotisch occlusies om reperfusie te bewerkstelligen wanneer snelle behandeling vereist is en mechanische reperfusietherapie niet direct beschikbaar is.

Mechanisme en toepassing: de meeste thrombolytische middelen zetten plasminogeen om in plasmin, een protease dat fibrine afbreekt en zo de doorstroom van het getroffen vaatbed herstelt. Ze kunnen systemisch worden gegeven of lokaal via kathetertechnieken, afhankelijk van de indicatie en de klinische setting.

Veelvoorkomende middelen: tissue plasminogen activator (tPA) zoals alteplase, reteplase en tenecteplase; andere plasminogeenactiverende middelen zoals streptokinase en urokinase. Deze middelen onderscheiden zich door werking, biochemische eigenschappen, antigeenbelasting en de benodigde toedieningsschema’s.

Indicaties en tijdvensters: belangrijke toepassingen zijn acuut myocardinfarct met ST-elevatie (STEMI) wanneer een PCI niet tijdig beschikbaar is, en acuut ischemisch herseninfarct binnen een bepaalde tijdslimiet (meestal binnen 4,5 uur na het ontstaan van de klachten) met afweging van contra-indicaties. Ook bij massale longembolie met hemodynamische instabiliteit kan thrombolyse overwogen worden. Toedienings- en doseringsschema’s zijn middel- en indicatieafhankelijk en volgen nationale/guideline-richtlijnen.

Toediening en risico’s: toediening gebeurt intraveneus, vrijwel altijd als infusie of bolusdose afhankelijk van het middel. Belangrijkste risico’s zijn ernstige bloedingen, waaronder intracraniële bloeding, en allergische reacties. Contra-indicaties omvatten actieve intracraniële of ernstige verhoogde bloedingsneiging, recente intracraniële chirurgie of hoofdtrauma, bekende afwijkingen van structurele hersenvaten, aorta-aneurysmata en kortademende patiënten met onbegrensde hypertensie.