tekstopmaak

Tekstopmaak is de discipline die de organisatie en vormgeving van tekst regelt in een publicatie of digitale interface. Het draait om leeservaring: hoe de tekst op de pagina verschijnt, hoe koppen, alinea’s en tussenkopjes samenhangend een overzichtelijk geheel vormen.

De belangrijkste elementen zijn typografie en lay-out. Typografische keuzes omvatten het lettertype, de lettergrootte, regelafstand (leading) en de letterspatiëring (kerning en tracking), evenals ligaturen en de stijl van de alineas. De lay-out bepaalt uitlijning (links, rechts, uitvullen) en afbreking, kolomindeling, marges en witruimte. Een consistente typografische hiërarchie met koppen, subkoppen en bodytekst geeft structuur aan de tekst.

Het proces omvat vaak het opzetten van een typografisch grid, het ontwikkelen van stijlen en het toepassen van die stijlen op de content. Tekstopmaak wordt doorgaans uitgevoerd in samenwerking met een vormgever en redacteur en kan zowel voor drukwerk als voor digitale media plaatsvinden.

Tools en omgevingen variëren: professionele software zoals Adobe InDesign en QuarkXPress voor print, en CSS/HTML voor web. Ook tekstverwerkers kunnen stijlen ondersteunen.

Overwegingen zijn leesbaarheid en toegankelijkheid. Richtlijnen omvatten bijvoorbeeld een regelafstand en line length die de leesbaarheid bevorderen, voldoende contrast en juiste taalafbreking. Daarnaast spelen licenties voor fonts en cross-platform consistentie een rol. Tekstopmaak vormt daarmee een basisvaardigheid voor professioneel publiceren.