tegenstromingen

Tegenstroming, of tegenstroming, is een stroming die in een gebied in een richting gaat die tegengesteld is aan de dominante stroming in hetzelfde gebied. Dit verschijnsel kan voorkomen in zowel de oceaan als de atmosfeer en kan horizontaal of verticaal in lagen aanwezig zijn. Het ontstaat vaak door interacties tussen verschillende stromingen, watermassa’s en lichaamspecifieke factoren zoals topografie en wrijving.

In de oceanen treden tegenstromingen vaak op door de invloed van verschillende watermassa’s met uiteenlopende temperaturen en saliniteit, gecombineerd met rotatie van de aarde (Corioliskracht) en topografische kenmerken zoals kustranden, zeegaten en gebergten. Een bekend voorbeeld in de Pacifische oceaan is de Equatoriale Countercurrent, die oostwaarts stroomt terwijl de hoofdwestwaartse evenaarstroom voortduurt. Ook langs kustlijnen en in gesteurde anfracties van de grote oceaancirculatie komen tegenstromingen voor.

Oorzaken en mechanismen omvatten onder meer barocline instabiliteit, windstress, getij-krachten, oceaanbodemsamenstelling en de aanwezigheid van oceaanobstakels die stromingen omleiden of omkeren. Door deze factoren kunnen lokale of regionale tegenstromingen ontstaan, soms als recirculaties rond een eddy of als deel van grotere circulatiepatronen.

Betekenis en impact: tegenstromingen beïnvloeden de verdeling van warmte, nutriënten en mariene organismen, en kunnen de resultaten van klimaat- en circulatiemodellen beïnvloeden. Voor scheepvaart, kustbeheer en vissersactiviteiten kunnen ze bemoeilijkend of juist gunstig uitpakken, afhankelijk van de locatie en sterkte.

Metingen en studie: waarnemingen gebeuren met instrumenten zoals Acoustic Doppler Current Profilers (ADCP), CTD-profielen en drijvende boeien, aangevuld met satellietaltimetrie en numerieke modellen om de patronen en variabiliteit te begrijpen en te voorspellen.