tegensprekende

Tegensprekende is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands, afgeleid van het werkwoord tegenspreken. Het betekent letterlijk 'tegenspreken' of 'tegenspraak leverend' en wordt gebruikt om aan te geven dat iets of iemand een standpunt of uitspraak tegenspreekt of tegenovergesteld is aan een andere mening.

In praktijk wordt tegensprekende vaak toegepast op stemmen, argumenten of berichten die een afwijkend gezichtspunt verwoorden. Voorbeelden zijn tegensprekende argumenten in een debat, tegensprekende berichten in media of tegensprekende getuigenissen in een onderzoek. De uitdrukking duidt doorgaans op contrasterende of tegenwerkende standpunten in een discussie.

Grammaticaal fungeert tegensprekende als een normaal bijvoeglijk naamwoord. Het wijkt qua vorm niet veel af aan andere -ende-adjectieven en past zich aan aan het getal en geslacht van het zelfstandig naamwoord aan: een tegensprekende stem, twee tegensprekende stemmen; een tegensprekende mening, meerdere tegensprekende meningen. Het kan ook als zelfstandig werkwoordelijke vorm voorkomen in zinsontledingen, maar dat is minder gebruikelijk in het dagelijks taalgebruik.

In discoursanalyse en journalistiek wordt het begrip vaak gebruikt om het bestaan van afwijkende of kritische stemmen te signaleren, vooral wanneer een dominante narratief wordt uitgedaagd. Tegensprekende stemmen dragen bij aan een evenwichtiger debat door alternatieve perspectieven te belichten.

Aanverwante termen zijn tegenargument, tegenstrijdig en tegenspraak. Tegensprekende wordt doorgaans neutraal gebruikt en heeft geen intrinsieke waardeoordeel; de richting van de tegenspraak bepaalt of de uitwisseling als constructief of contraproductief wordt ervaren.