stralingskamers

Stralingskamers zijn ruimten die speciaal zijn ingericht voor het leveren van ioniserende straling voor medische doeleinden, met name radiotherapie en diagnostische beeldvorming. In radiotherapiekamers werken toestellen zoals lineaire versnellers of cobalt-60-units. Het doel is tumorcellen te bestralen met zo gericht mogelijke straling, terwijl gezond weefsel zo veel mogelijk gespaard blijft.

Ontwerp en apparatuur: Een stralingskamer heeft dikke afscherming van beton, staal en lood, en vaak een complexe toegang met een deur interlock en een zogenoemde doormaakgang (maze) om toevallen buiten de kamer te beperken. Een behandelapparaatopstelling omvat meestal een lineaire versneller met een draaiende gantry, een patiëntopstelling en mogelijk beeldvorming aan boord (onboard imaging) zoals cone-beam CT. Behandelplanning gaat via CT-simulatie, waarbij de patiënt vaak wordt vastgegesnoerd om nauwkeurigheid te garanderen. Geavanceerde systemen gebruiken beam shaping en modulatie (IMRT/VMAT) met multi-leaf collimators.

Veiligheid en regelgeving: Stralingskamers vallen onder strenge regels vanwege de risico’s van ioniserende straling. Het ontwerp en de installatie volgen afschermingsnormen en dosimetrische berekeningen om publieke en arbeidsblootstelling te beperken. Tijdens gebruik zijn er beveiligings- en interlocksystemen, monitorinstrumenten en een kwaliteitsborgingsprogramma (QA). Regelmatige controles van dosimetrie, beeldkwaliteit en machineprecisie zijn vereist. Personeel ontvangt gespecialiseerde training en continue dosimetrie-monitoring.

Historisch overzicht: In de 20e eeuw werden cobalt-60-systemen veel gebruikt; later werden lineaire versnellers de dominante bestralingstoestellen. Moderne stralingskamers combineren geavanceerde beeldvorming, beeldgestuurde bestraling en gerichte beam-modulatie met streng toezicht op veiligheid.