stofafzetting

Stofafzetting is het proces waarbij stofdeeltjes uit de lucht zich neerleggen op oppervlakken. Dit gebeurt buiten en binnenshuis en beïnvloedt onder meer luchtkwaliteit, klimaat en de behoudtoestand van materialen. De afzetting wordt vaak uitgedrukt als een afzettingsflux (hoeveelheid stof per eenheid oppervlak per tijd), bijvoorbeeld mg/m2/dag, of als afzettingssnelheid in modellen.

De belangrijkste mechanismen van stofafzetting zijn sedimentatie (gravitatie), diffusie (Brownse beweging), inertiële interceptie of inslag, en elektrostatische afzetting. Sedimentatie werkt vooral voor grotere deeltjes die onder invloed van zwaartekracht naar beneden vallen. Diffusie speelt een grotere rol bij zeer kleine deeltjes die door luchtmoleculen worden gestuwd. Bij middelgrote deeltjes kan inertiële afzetting optreden wanneer deeltjes een afwijkende loop van de lucht volgen en tegen een oppervlak botsen. Elektrostatische afzetting treedt op wanneer deeltjes en oppervlakken geladen zijn en elkaar aantrekken of afstoten.

Factoren die stofafzetting beïnvloeden zijn onder meer deeltjesgrootte en -verdeling, relatieve vochtigheid en temperatuur, luchtdebiet en turbulentie, oppervlakteskenmerken zoals ruwheid en chemische samenstelling, en de aard van het oppervlak (beschikbaar oppervlak, vochtigheid, materiaal). Indoorafzetting kan sterk variëren door bewegingspatronen van mensen en ventilatiesystemen.

Meting en toepassing: afzetting kan worden gemeten met deposietiecollectoren of actieve monitoringsystemen. In modellering wordt vaak gebruikgemaakt van afzettingssnelheid en flux om interacties tussen luchtkwaliteit, gebouwde omgeving en oppervlaktecondities te begrijpen. Een beter begrip van stofafzetting is relevant voor milieubewaking, conservering van kunst en historische objecten, en de efficiëntie van zonnepanelen en andere oppervlaktesystemen.